Niehelskie
anchovies
Foto:
Sardele i szproty.
Słynna
„anchois [1]”
- sardela europejska (Engraulis encrasicolus (Linneus 1758)) to
pelagiczna ryba z rzędu śledziokształtnych. W Polsce notowana niezwykle
rzadko. Ostatni egzemplarz Stacja Morska odnotowała w 1997 roku, 31 października
na pokładzie Hel 135 w czasie pelagicznego połowu szprota w okolicy
Helskiego Cypla. Minęło 6 lat i 2 listopada załoga tegoż kutra zameldowała
o dość licznym połowie tych ryb. Także i tym razem był to przyłów w
trakcie połowów szprotowych. Do Stacji Morskiej trafiło kilka egzemplarzy
tego niezwykle rzadkiego gatunku. Długość największych przekraczała 19
cm.
Jak
podaje literatura fachowa sardela dojrzewa przy długości 12-13 cm już w
drugim roku życia. Maksymalna ilość jaj jaką może złożyć samica
wynosi 20 000. Sardela nie żyje
jednak dłużej niż trzy lata. Najliczniej występuje w Morzu Śródziemnym,
Czarnym oraz Azowskim. Jest też u północnych wybrzeży Francji i
Hiszpanii. Na południu sięga tropikalnych wód zachodniej Afryki. W kanale
La Manche nie jest już liczna choć w Morzu Północnym występuje. Do Bałtyku
trafiają tylko pojedyncze egzemplarze. Dociera do okolic Sztokholmu i jak
widać do Zatoki Gdańskiej. W ostatnich latach obserwuje się rozszerzanie
obszaru występowania sardeli w części europejskiej. Łączone jest to
postępującymi zmianami klimatycznymi w naszym rejonie.
Pokarmem sardeli
są organizmy zooplanktonowe. Ona sama bywa pokarmem morskich ptaków,
delfinów i innych ryb. Człowiek spożywa ją głównie w stanie solonym.
Proces konserwowania solonej sardeli trwa kilka lat. Mięso ma delikatne, o
ciemno czerwonym zabarwieniu i nieco ostro-gorzkim smaku. Doskonałe do
konserw, marynat i wędzenia. Często bywa przerabiana na mączkę i olej. Jest
także składnikiem słynnego sosu „worcestershire”.
Nazwa „anchovies”
jest znana nam helanom też z innej strony. To słowo zawierają
nazwy flagowego produktu KOGI – MARIS. Jak możemy wyczytać na
internetowej stronie firmy: (...) „Anchovise
helskie” niejednokrotnie
mylone są z ich podobnymi w nazwie solonymi filecikami z sardeli
europejskiej - poławianej na Morzu Śródziemnym i u zachodnich wybrzeży
Europy. Sardela (...) - nazwa francuska "anchois"
(wym. anszua) jest rybą różniącą się sposobem przygotowania i
smakiem (...).
Sardele
trudno pomylić. Tak wielkiego, i tzw. „dolnego” pyska nie ma żadna z
naszych ryb. Różni się wyraźnie od bałtyckich szprotów i śledzi.
Foto: Charakterystyczny
pysk sardeli.
Przypuszcza
się, że tak liczne pojawienie się sardeli w naszych wodach jest
rezultatem odnotowanego w tym roku silnego wlewu do Bałtyku mas słonej
wody z Morza Północnego. Jeśli tak jest w rzeczywistości to powinny
pojawić się i inni przedstawiciele oceanicznych wód.
Stacja
Morska prosi rybaków o zgłaszanie złowienia każdego rzadkiego gatunku
ryby. Dane te pomagają w badaniach ich biologii oraz stanu bałtyckiego
ekosystemu. Nasze telefony 0-601 88 99 40 lub
(58) 675-08-36 są czynny 24h.
Dziękujemy
Panu Kazimierzowi Rotta za przekazanie złowionych okazów do naszej
kolekcji a KODZE - MARIS za udany, sławiący Hel produkt.
Słownik wyrazów obcych i zwrotów
obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego podaje: anchois
fr., [wym. ãszua], anchovy (l.mn. -vies) ang., [wym. änczewi
(-wiz)]; sardela, ryba, zwł. w konserwach, ostro przyprawiona.
Krzysztof E. Skóra
|
