Kaszalot?

Szczątki wieloryba na Mierzei Wiślanej

W dniu 9 września 2004 roku Stacja Morska UG otrzymała informację o znalezieniu szczątków wieloryba na plaży w Skowronkach na Mierzei Wiślanej. Po krótkich przygotowaniach na miejsce znaleziska wyruszyła ekipa badawcza. Dotarła do celu niedługo przed zachodem słońca. Widok nie był zachęcający. Z ciała wieloryba na plaży pozostawał tylko sporej wielkości strzęp skóry z resztkami wnętrzności. Nie znaleziono żadnej części szkieletu. Próbki tkanek do badań przywieziono i zdeponowano  w helskiej placówce.

Fragment wielorybich zwłok na plaży w Skowronkach. Foto: Radomił Koza.

Pierwsze informacje o martwym wielorybie na brzegu, ale na rosyjskiej części Mierzei Wiślanej dotarły do nas od profesora Konstatina Tylika z Kaliningradzkiego Uniwersytetu w końcu sierpnia. Pojawiły się też w tamtejszej prasie. Pisała o tym m.in. "Komsomolskaja Prawda w Kaliningradzie" m.in. w dniach 27 i 31 sierpnia. Nim jednak na mierzeję przybyli specjaliści, fale zmyły zwłoki z powrotem do morza i określenie gatunku nie udało się.

Wyrzucone na brzeg rosyjskiej części Mierzei Wiślanej zwłoki walenia. 

Kształt ciała i kości czaszki wskazują, iż był to kaszalot.

Żołnierze z miejscowej jednostki z kośćmi czaszki znalezionego walenia. 

(fotografie wykonano 22.08.2004, publikujemy je staraniem profesora Konstantina Tylika 

dzięki uprzejmości Muzeum Wszechoceanu w Kaliningradzie). 

Z pobranych przez Stację Morską próbek wykonane zostanę badania genetyczne. Na podstawie kodu genetycznego powinno udać się ostateczne określić gatunek martwego ssaka. Analizy muszą być jednak przeprowadzone w ośrodku, który posiada materiał do badań porównawczych DNA waleni. Pomoc taką zaoferował prof. dr. Ralph Tiedemann z Uniwersytetu w Poczdamie. Informacja o wyniku analiz znajdzie się na stronie internetowej Stacji Morskiej (www.hel.univ.gda.pl) niezwłocznie po otrzymaniu stosownego raportu.

Pobór tkanek do badań. Foto: Radomił Koza.

Z wcześniejszych obserwacji duńskiego naukowca dr Carla Kinze oraz danych   dr Haralda Benke z niemieckiego Muzeum Oceanograficznego w Stralsundzie wynika, że w tym roku w lipcu pojawił się w Bałtyku kaszalot. Po raz ostatni widziano go żywego 23 lipca aż w pobliżu wyspy Bornholm, dwa tygodnie później, 7 sierpnia zawitał do Zatoki Wismarskiej. Potem nikt go już nie widział.

Rzadkość występowania wielorybów w naszej części morza sugeruje, że mógłby to być ten sam osobnik, którego martwe ciało wyrzuciło morze na brzeg Mierzei Wiślanej. Przypadek taki byłby naprawdę wyjątkowy zważywszy, że poprzednia obserwacja kaszalota w rejonie Zatoki Gdańskiej miała miejsce jedynie w XIII i prawdopodobnie w XV wieku.

Od czasu, gdy ok. 8000 lat temu Bałtyk, poprzez Cieśniny Duńskie uzyskał połączenie z Morzem Północnym jego wody są penetrowane przez różne gatunki waleni. Pojawiają się one także w jego polskiej części. Współczesne i historyczne przekazy mówią o odwiedzinach przynajmniej 13 gatunków, z czego 8 to duże zwierzęta, zdecydowanie większe od delfinów i od najmniejszego z waleni, jaki żyje na naszej półkuli – morświna. Dla tego ostatniego wody Bałtyku i polskich zatok to rodzinny dom.

Gatunki dużych waleni odnotowane w polskiej części wód Morza Bałtyckiego. 

Gatunki dużych waleni, których obecność odnotowano w Zatoce Gdańskiej.

Wizyty wielkich waleni w Zatoce Gdańskiej były zawsze bardzo rzadkie. Młodą samicę finwala morze wyrzuciło na zatokowy brzeg 23 sierpnia 1874 roku. Podejrzewa się, że także dwa wieloryby widziane w 1930 roku w rejonie Gdyni Oksywia również należały do tego gatunku. Ostatnio zawędrował do Zatoki Gdańskiej młody, 9 metrowy humbak, którego w dniu 7 lutego 1979 roku uwolniono z sieci pod Sobieszewem. Przypuszcza się, że w naszej zatoce był także dogling, którego czaszkę wydobyto z dna w 1960 roku.

Iwona Kuklik, Krzysztof E. Skóra, Radomił Koza.

<<<POWRÓT