Pocierniec w
Rowach
W grudniu 2006
roku, w kanale łączącym Jezioro Gardno z Morzem Bałtyckim, w miejscowości
Rowy wędkarz złowił pocierńca (Spinachia spinachia). Okaz miał
120 mm długości całkowitej. Do Stacji Morskiej UG w Helu dotarł już
jako zasuszony preparat.
Zasuszony okaz pocierńca z
Rowów (kolekcja Stacji Morskiej IOUG w Helu)
Pocierniec to
największy przedstawiciel rodziny ciernikowatych (Gasterosteidae), do której
należą także, pospolite w naszych wodach słodkich i słonawych: ciernik
i cierniczek. Jego siedlisko to strefa
wodorostów morskich i wód słonawych. Zamieszkuje Północny
Atlantyk od Zatoki Biskajskiej do Nordkapp, Morze Północne i Bałtyk (z
wyjątkiem Zatok Botnickiej i Fińskiej). W latach 20 i 30 ubiegłego wieku
profesor Kazimierz Demel pisał, iż jest to ryba pospolita dla strefy
podwodnych bałtyckich łąk, jednak informacje te nie znajdują żadnego
potwierdzenia w danych badawczych z rejonu polskiego wybrzeża. Prawdopodobnie
nie był tu gatunkiem aż tak częstym. W Polsce
pocierniec objęty jest ścisłą ochroną. Obecnie, w związku z postępującą
degradacją przybrzeżnej roślinności jest on gatunkiem tak samo zagrożonym
jak i jego naturalne siedlisko. Dziś spotykany jest niezwykle rzadko. W
ostatnich 20 latach parę razy widziano go w rejonie Orłowa, raz w rejonie
Helu i Pucka. Złowienie pocierńca w okolicy Rowów było sporym
zaskoczeniem, choć dalej na zachód, u wybrzeży niemieckich (np. w rejonie
wyspy Rugii) jego obecność jest odnotowywana regularnie.
Pocierniec to
niewielka ryba o przeciętnej długość ok.
10 - 15 cm. Maksymalnie dorasta do ok. 20 cm. Jej ciało jest bardzo
silnie wyciągnięte o długim, cienkim trzonie ogonowym i długim
spiczastym pysku. Na grzbiecie tuż przed płetwą grzbietową rozlokowanych
jest 14 - 17 krótkich, nie połączonych
ze sobą, wolno stojących
kolców. Płetwy brzuszne są zredukowane do jednego kolca i jednego krótkiego
miękkiego promienia. Płetwę ogonową ma małą o zaokrąglonej tylnej
krawędzi. Wzdłuż bocznej linii ciała występuje około 50
drobnych płytek kostnych.
Pocierniec i ciernik w
akwarium (Niemieckie Muzeum Morskie w Stralsundzie)
Ubarwienie
pocierńców zależy od zamieszkiwanego siedlisk, jest brązowawe wśród
brunatnic i krasnorostów lub zielonkawe wśród roślinności zielonej.
Przednia część ciała samców jest żółto – mosiężna i niebiesko
mieniąca się w okresie tarła.
Wiosną
samiec rozpoczyna budowę gniazda zawieszonego wśród wodorostów na
głębokości 30 - 90 cm. Konstruuje je
z fragmentów glonów, które są łączone ze sobą specjalną wydzieliną
jego nerek. Do gotowego gniazda, w maju i czerwcu samice składają 150 -
200 jaj. Po tarle samice giną, a narybkiem opiekuje
się samiec, broniąc go przed wrogami. Okres inkubacji ikry wynosi około
20 dni. Świeżo wylęgający się narybek o długości 6 mm rośnie bardzo
szybko i już w następnym roku życia po raz pierwszy młode ryby przystępują
do rozrodu. Pocierniec odżywia się małymi bezkręgowcami i niewielkimi
rybkami - choć sam mały jest drapieżnikiem.
Krzysztof
E. Skóra
Monika
Konkel
|
