MOKRE SKARBY
Od roku 1997 corocznie na początku lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Mokradeł, ustanowiony w rocznicę podpisania tzw. konwencji Ramsarskiej, czyli "Konwencji o obszarach wodno - błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego", której Polska jest sygnatariuszem od 1978 roku. Konwencja ta została sporządzona w miejscowości Ramsar, w Iranie, nad brzegiem Morza Kaspijskiego 2 lutego 1971 roku.
Corocznie dzień ten obchodzony jest pod innym hasłem, które ma zwrócić uwagę na problemy związane z ochroną mokradeł. Przykładowo w 2004 r. obchodzono go pod hasłem "Od gór do morza, mokradła pracują dla nas", w roku 2005 "W różnorodności mokradeł kryje się bogactwo – nie straćmy go”, zaś w 2006 roku „W obliczu biedy mokradła są kołem ratunkowym”.
W tym roku hasłem Międzynarodowego Dnia Mokradeł brzmiało „Ryba – dziś, jutro i … pojutrze?” (http://www.biebrza.org.pl/pol/aktual/mokradla.html). Natomiast w Polsce dzień ten obchodzony był 4 lutego (niedziela) w Warszawie, pod hasłem: "Dni Rospudy" (więcej informacji znajdziecie Państwo na stronie: www.bagna.pl ).
Zdaniem dużej części społeczeństwa mokradła to nieprzydatne, podmokłe nieużytki, które najlepiej osuszyć i zagospodarować rolniczo. Tymczasem są one bezcennymi ekotonami, czyli strefami przejściowymi pomiędzy ekosystemami lądowymi a ekosystemami typowo wodnymi, które zachowały namiastkę pierwotnych czy naturalnych ekosystemów. Tu spotykamy się z najliczniejszą grupą gatunków rzadkich, chronionych czy też zagrożonych wyginięciem. Wiele z nich jest wysoko wyspecjalizowanych do życia wyłącznie w takich, a nie innych warunkach.
Mokradła mają jednak ogromne znaczenie dla przyrody nie tylko jako siedliska ginących gatunków roślin i zwierząt, ale także są kluczowe dla ochrony światowych zasobów wody pitnej oraz dla utrzymania równowagi klimatycznej Ziemi (stanowiąc porównywalne z lasami zasoby węgla organicznego). Obszary wodno - błotne retencjonują i oczyszczają wody powierzchniowe, przeciwdziałają powodziom, zapobiegają pożarom i mają niewymierne znaczenie ekologiczne, tworząc jedne z najbardziej produktywnych ekosystemów na świecie.
Dzięki swojemu usytuowaniu mokradła są jednocześnie odbiorcami pochłaniającymi nieorganiczne substancje odżywcze i dawcami substancji organicznych.
Występująca na bagnach roślinność na stałe wyłącza z obiegu liczne pierwiastki, w tym też biogeny, które napływają na teren mokradeł wraz z opadami, wodą pochodzącą z rzek, spływów powierzchniowych i wód gruntowych. Napływające wraz z wodą substancje organiczne i nawozy są rozkładane przez mikroorganizmy i łatwo wbudowywane w "ciało" roślin. W ten sposób mokradła stają się swoistymi pochłaniaczami biogenów.
Mniej lub bardziej rozległe tereny podmokłe występują również na Półwyspie Helskim w rejonie Chałup, Jastarni oraz Helu. Część z nich powstała w sposób naturalny, inne są efektem niemieckiej gospodarki wodnej. Jedno z takich mokradeł, usytuowane za jastarnickim cmentarzem, ma charakter drenu, zbierającego wodę spływającą doń z okolicznych, wyżej położonych obszarów i powstało pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku. Posiada ono nawet własną legendę, zgodnie z którą utopiła się w nim kobieta, usiłująca ratować własną krowę.
Pozostałości po rozległym mokradle za cmentarzem w Jastarni (27.01.2007r.)
Mokradła takie, liczne zwłaszcza w rejonie Jastarni, ale występujące i w rejonie Chałup oraz lasach Helu stanowią jedyne (!) rezerwuary słodkiej wody pitnej dla ptactwa i innych zwierząt. Niestety, w coraz większym stopniu osuszone lub zasypane.
Torfowe Kłyle (sierpień 2006r.).
Foto: Dariusz Bógdał
