Zagraniczne szkolenie naszych trenerów
Część 2: Pieterburen

W dniach od 16 do 30 stycznia 2011r. opiekunowie fok ze Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu odwiedzili Centrum Rehabilitacji i Badań Fok Zeehondencrèche w Pieterburen w Holandii. Ośrodek został założony przez Lenie’t Hart w 1971r. Ma on charakter szpitala, w którym leczy się i rehabilituje znalezione na wybrzeżu holenderskim foki. Podczas pobytu w ośrodku, przebywało tam ponad 200 młodych fok, będących reprezentantami dwóch gatunków: foki pospolitej i foki szarej. Po zakończonej rehabilitacji wszystkie foki zostają wypuszczone na wolność. Są to gatunki na stałe występujące w Morzu Wattów. System monitoringu holenderskiego wybrzeża pod kątem występowania fok jest dobrze zorganizowany. Znajduje się tam 40  ośrodków pierwszej pomocy. Pracują tam osoby, które na brzegu oceniają stan zwierzęcia i podejmują decyzję o podjęciu foki z plaży. Posiadają wiedzę niezbędną do udzielenia koniecznej pomocy doraźnej odnalezionemu na plaży zwierzęciu. Są w stanie podać płyn przy użyciu sondy, zmierzyć temperaturę ciała oraz zajmują się przygotowaniem foki do transportu.

Każda foka, która trafia do ośrodka przechodzi cykl badań umożliwiających ocenę stanu zdrowia, zdiagnozowanie chorób i podjęcie leczenia. Ośrodek jest dobrze wyposażony w sprzęt medyczny, posiada laboratoria, izolatki i baseny rehabilitacyjne. Początkowo foki poddawane są 3-tygodniowej kwarantannie, żeby uniknąć rozprzestrzenienia chorób. Młode foki, które nie potrafią jeść samodzielnie, są karmione zupą rybną podawaną za pomocą sondy do-żoładkowej. W leczeniu ważną rolę odgrywa również nawadnianie płynem wielo-elektrolitowym. Kiedy stan zdrowia fok poprawia się i nie ma ryzyka zarażenia innych osobników, trafiają one do małych basenów, gdzie kontynuowane jest leczenie. Z czasem szczenięta przechodzą na stały pokarm w postaci ryb podawanych w całości metodą „force feeding”. Polega ona na wprowadzaniu ryby do przełyku foki i tym sposobem wymuszaniu odruchu przełykania. Po pewnym czasie zwierzęta zaczynają jeść samodzielnie i oczekują na dzień powrotu do swojego naturalnego środowiska.

Głównym celem wyjazdu było poznanie zasad funkcjonowania tamtejszego ośrodka, jego metod pracy ze zwierzętami potrzebującymi leczenia i rehabilitacji.

Doświadczenie pracowników Stacji Zeehondencrèche pozwoliło pracownikom Stacji Morskiej IO UG uzyskać wiedzę i praktyczne umiejętności z zakresu metod leczenia i rehabilitacji szczeniąt, którą będą mogli wykorzystać w naszej placówce. Teoretyczne i praktyczne udoskonalenie różnych sposobów karmienia młodych fok, podstawowej diagnostyki oraz podawania im lekarstw usprawni pracę opiekunów fok pracujących w Stacji Morskiej IO UG.

Dzięki tej wizycie pracownicy Stacji poszerzyli wiedzę na temat biologii i zagrożeń dotyczących fok żyjących w Morzu Wattów. Jednym z większych problemów są zanieczyszczenia środowiska, które upośledzają układ immunologiczny zwierząt, przez co są one bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje i choroby. Istotnym problemem są również zanieczyszczenia stałe unoszące się w toni wodnej, w szczególności porzucone, dryfujące sieci rybackie. Foki często zaplątują się w nie, raniąc się lub dusząc. Silne sztormy i zakłócanie spokoju przez ludzi powodują, że młode foki przebywające na plaży pod opieką swojej matki mogą stracić z nią kontakt.

Zbliża się pora narodzin młodych fok szarych w Bałtyku. Na polskim brzegu jak co roku mogą pojawiać się szczenięta, które zwykle po przedwczesnej utracie kontaktu z matką, będą osłabione lub chore. Dlatego ważne jest aby o takim fakcie informować Stację Morską IO UG, która w razie potrzeby podejmie akcję ratowniczą. Może wśród rezydujących u ujścia Wisły fok są samice, które zdecydują się urodzić i wychować swoje szczenięta na polskim wybrzeżu. Aby tak się stało muszą znaleźć spokojne i bezpieczne miejsce na lądzie lub trwałym lodzie, o które w naszej części Bałtyku trudno.

Tekst i foto: Natalia Makałowska i Wioleta Świniarska

Gdy spotkasz fokę:

Co robić?

• Nie zbliżaj się! Pamiętaj - foka jest dzikim zwierzęciem, które przestraszone lub rozdrażnione może stać się bardzo agresywne i dotkliwie pogryźć! 

• Pozwól foce wyjść na brzeg!  Wszystkie gatunki fok muszą co jakiś czas wyjść z wody na brzeg, co nie w każdym przypadku oznacza, iż zwierzę jest chore bądź ranne!

• Nie dotykaj i nie próbuj łapać foki! Jeżeli martwi Cię zachowanie lub kondycja zwierzęcia zadzwoń pod numer naszej gorącej linii  plus 601-88-99-40 (24h)! 

Pamiętaj!

• Foka na plaży lub w morzu jest u siebie! To my jesteśmy gośćmi w jej środowisku! Uszanuj to!

• Nie płosz foki i poproś o to samo inne osoby! Obserwuj fokę z daleka, nie hałasuj, nie pozwól też podchodzić do niej innym osobom lub zwierzętom, nie pozwól na nią szczekać Twojemu psu!

• Zawiadom Stację Morską IO UG w Helu!  Pracujący tu specjaliści podpowiedzą Ci co robić oraz zbiorą cenne dane na temat zwierzęcia w celu oceny sytuacji i ewentualnego podjęcia dalszych kroków.

(telefony całodobowe:  601-88-99-40 lub 58 / 675-08-36)

<<< POWRÓT