XX Konferencja European Cetacean Society w Gdyni
W dniach 1-7 kwietnia 2006r. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu i Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, przy wsparciu władz Miasta Gdyni, zorganizowały w tym mieście Jubileuszową XX Konferencję pod auspicjami European Cetacean Society (ECS) zatytułowaną „Marine mammals and man in coastal ecosystems: can they coexist?” („Ssaki morskie i człowiek w przybrzeżnym ekosystemie morza: czy współistnienie jest możliwe?”).
Sala obrad plenarnych konferencji. Foto: Monika Marciniak
Honorowym patronatem Konferencję objęli: Minister Środowiska Jan Szyszko, Rektor Uniwersytetu Gdańskiego Andrzej Ceynowa oraz Prezydent Miasta Gdyni Wojciech Szczurek.
Minister Środowiska Jan Szyszko w trakcie uroczystości otwarcia konferencji.
Foto: Arek Bonna
Minister Środowiska Jan Szyszko w trakcie rozmowy
z prezydentem Gdyni Wojciechem Szczurkiem
i kierownikiem Stacji Morskiej w Helu Krzysztofem Skórą.
Foto: Arek Bonna
Konferencję poprzedziły działania informacyjno - edukacyjne, których zadaniem było przybliżenie konferencji społeczeństwu. Jednym z działań był konkurs prasowy zatytułowany "Mieszkam w Bałtyku. Kim jestem ?". Ogłoszony na łamach Gazety Wyborczej, emitowany był w trzech wydaniach lokalnego dodatku „Śledź te strony”. W jego trakcie czytelnikom zaprezentowano trzy różne ujęcia rodzimego gatunku walenia, pytając ich czy wiedzą jak się ów mieszkaniec Bałtyku nazywa. Przyznanych zostało 12 nagród w drodze losowania wśród prawidłowych odpowiedzi, po 4 w każdej edycji konkursu.
Fragment "Gazety Wyborczej" z zadaniem konkursowym
Drugi konkurs miał charakter plastyczny. Skierowany był do młodzieży szkolnej. Jego temat brzmiał „Ssaki Bałtyku – sceny z życia i portrety”. Informacja o konkursie została umieszczona w prasie, zaanonsowana w radiu i rozesłana w formie zaproszenia do wszystkich szkół województwa pomorskiego. Wyniki zostały ogłoszone podczas uroczystości odsłonięcia rzeźby morświna w Gdyni w dniu 5 kwietnia br., tam także wręczono nagrody. Ich fundatorem była Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego. Ogółem nadesłano 3700 prac (!). Jury wyłoniło 5 najciekawszych, których autorom przyznano wartościowe nagrody.
Prezydent Gdyni Wojciech Szczurek gratuluje Katii Abed
zajęcia I miejsca w konkursie.
Foto: Jerzy Abramowicz
Przegląd filmów przyrodniczych pt. „Ssaki morskie” był kolejnym działaniem poprzedzającym konferencję. Impreza ta była akcją ściśle edukacyjną skierowaną do uczniów szkół różnego szczebla z województwa pomorskiego i z całego kraju. Odbyła się dniu 21 marca br., w tzw. ”dniu wagarowicza”, w gdyńskim kinie Silver Screen – Centrum Gemini, na którą przybyło 300 uczniów.
Młodzież przybyła na przegląd filmowy
Foto: Archiwum Stacji Morskiej
Celem było przybliżenie młodzieży szkolnej problematyki z zakresu biologii, ekologii i ochrony morskich ssaków. Dobór filmów ukierunkowano pod kątem przekazania wiedzy o gatunkach rodzimych ssaków morskich: morświnach i fokach szarych. Dotykał także globalnego problemu koegzystencji człowieka z wrażliwymi elementami morskiego ekosystemu.
Przed projekcją każdego filmu pracownicy Stacji Morskiej UG w Helu wygłosili prelekcje wprowadzające do poszczególnych filmów. Zawierały one wprowadzenie do problemu, którego rozwiązanie miało odbicie w filmie. Ponadto przedstawiono w skrócie najświeższe informacje, jakich nie zawierały filmy, dotyczące przede wszystkim obecnego stanu ssaków morskich w Bałtyku. Uczestnicy posiedli niezbędną wiedzę w zakresie liczebności populacji fok szarych w południowym Bałtyku, migracji fok z helskiego przychówku oraz wiadomości związane z hodowlą morświnów, a także problemem przyłowu tych zwierząt w sieciach rybackich. Ponadto zwrócono uwagę młodzieży na cele i zadania odbywającej się 10 dni później konferencji.
Zaprezentowano 3 filmy: „Ssaki Bałtyku”, „Małe walenie w dużych kłopotach” i „Tajemnice Oceanu”. Film pt. „Ssaki morskie” przedstawiał działalność dwóch placówek naukowych: ośrodka hodowli morświnów - Fjord & Baelt Center w Karteminde w Danii oraz Stacji Morskiej UG w Helu. W filmie przedstawiono aspekty biologiczne i behawioralne ssaków morskich, ukazano źródła zagrożeń dla tych zwierząt oraz działania, jakie podejmuje się w celu ochrony i monitoringu ich życia i stanu zasobów. Kolejnym filmem był film pt. „Małe walenie w dużych kłopotach”(„Small whales in big trouble”). Zawierał on informacje dotyczące przede wszystkim sposobów rehabilitacji morświnów, odpowiadał na pytania jak zachować się w przypadku znalezienia rannych zwierząt i jak wygląda leczenie chorych morświnów. Przedstawiał on pracę opiekunów zwierząt centrum ratunkowego delfinarium w Harderwijk w Holandii, prace badawcze naukowców nad zminimalizowaniem przyłowu oraz rozwiązania techniczne, jakie podejmuje się w celu ochrony morświnów. Film emitowany był w języku angielskim, na bieżąco tłumaczony na język polski przez lektora. Na zakończenie uczestnicy przeglądu przedpremierowo obejrzeli pełnometrażowy film p.t. „Tajemnice Oceanu” („Deep Blue”), który w tym samym dniu miał swoją polską prapremierę. Film ten przedstawiał życie i problem przetrwania organizmów morskich w różnych rejonach geograficznych świata, a swoim przesłaniem o ratowaniu morskiej przyrody, w tym delfinów i wielorybów, wpisał się w temat i cel organizowanego przeglądu.
Plakat konferencji
Sześć specjalistycznych warsztatów
poprzedziło plenarne obrady konferencji. Ta forma roboczych spotkań
naukowych stworzyła możliwość prezentacji i wymiany najświeższych
danych oraz poglądów naukowych wśród osób pracujących nad bardzo
wysublimowanymi zagadnieniami z zakresu biologii, ekologii i ochrony
morskich ssaków.
Pierwszy z
warsztatów pt. "Oznaczanie wieku ssaków
morskich" odbył się w sobotę 1 kwietnia w Instytucie Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Gdyni. Wzięły w nich udział osoby, spośród których
większość posiadała doświadczenie w oznaczaniu wieku na podstawie
przekrojów zębów waleni i fok. Spotkanie miało na celu weryfikację
stosowanych technik odczytu wieku morskich ssaków, wymianę doświadczeń w
obiektywnej interpretacji obrazu z preparatów i danych analitycznych.
Podkreślenia wymaga specjalne uwzględnienie w stosowanych metodach
interpretacji warstw przyrostu i anomalii w budowie zębów, przy użyciu
zarówno przekrojów zębów jak i fotografii cyfrowej. W warsztacie wzięło
udział troje studentów kierunku oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego oraz
pracownik Stacji Morskiej UG w Helu – lekarz weterynarii, który doświadczenie
to wykorzysta w swojej przyszłej pracy badawczej.
Drugi warsztat zatytułowany " Zmiany klimatyczne a walenie w przybrzeżnym ekosystemie: przeszłość, teraźniejszość i przyszłość" miał miejsce w niedzielę 2 kwietnia w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Celem spotkania było podsumowanie aktualnej wiedzy na temat potencjalnego wpływu zmian klimatycznych na walenie, a także zwrócenie uwagi na potrzebę badań i długoterminowego zintegrowanego monitoringu tego wpływu oraz potrzeby stworzenia i użycia modeli matematycznych przewidujących prawdopodobny wpływ zmian w różnych scenariuszach.
Foto: Jerzy Abramowicz
Trzeci z
warsztatów dotyczył patologii
waleni, techniki sekcji i poboru prób
tkankowych.
Spotkanie odbyło się w niedzielę
2 kwietnia w Instytucie Oceanografii. Jego
celem było uaktualnienie opracowanego i przyjętego 15 lat temu dokumentu „Protokół Sekcji Zwłok Waleni”.
Warsztat miał na celu także zaprezentowanie
znaczenia sposobów sekcji zwłok i poboru tkanek w badaniach
patologicznych, toksykologicznych i biologicznych, dyskusję nad nowymi
technikami i instrukcjami dokonywania sekcji.
Czwarty
warsztat pt.
"Pasywny monitoring akustyczny waleni uzębionych: stan obecny i
perspektywy" odbył się, podobnie jak dwa poprzednio wymienione, w niedzielę
2 kwietnia w Instytucie Oceanografii. Tematyka spotkania koncentrowała się na praktycznych
zagadnieniach pracy hydroakustycznych detektorów morświnów (tzw. T-PODs)
oraz przyszłości ich zastosowania w akustycznych programach
monitoringowych wynikających z nowych regulacji europejskich.
Piąty
z warsztatów nosił tytuł
"Elektrofizjologiczny pomiar słuchu u ssaków morskich".
Warsztat ten odbył się w niedzielę 2 kwietnia w Teatrze Muzycznym
w Gdyni.
Zajęcia miały na celu
zaprezentowanie i dyskusję nad najnowszymi nieinwazyjnymi technikami
elektrofizjologicznymi pomiaru słuchu ssaków morskich. Pomiary takie,
poprzez analizę audiogramów,
pozwalają na ocenę jakości słuchu poszczególnych zwierząt oraz jego
przydatności dla właściwego korzystania z siedliska.
Foto: Jerzy Abramowicz
Ostatni szósty
warsztat pt. "EUROPHLUKES –
fotoidentyfikacja" odbył się w niedzielę 2 kwietnia w Hotelu Gdynia w Gdyni. W latach 2002-2004 Unia Europejska
finansowała projekt EUROPHLUKES, zarządzany przez CML, Leiden (Holandia).
W projekcie współpracowało 50 grup badawczych z 14 krajów europejskich,
w efekcie dając 54 tysięcy fotografii cyfrowych przedstawiających 20 gatunków
waleni. Fotografie kolekcjonowano w celu identyfikacji poszczególnych
osobników waleni. Celem warsztatów była prezentacja najnowszych wersji
oprogramowania komputerowego do foto-identyfikacji opracowanego w ramach
projektu EUROPHLUKES.
Obrady plenarne konferencji przeznaczone były głównie dla międzynarodowego gremium badaczy i ekologów ssaków morskich, a także studentów kierunków ekologii morza z uczelni polskich i zagranicznych. Uczestnicy obrad przez cztery dni obrad plenarnych prezentowali wyniki badań i omawiali m.in. problemy koegzystencji człowieka i morskich ssaków, jakie wynikają ze współużytkowania morza i jego zasobów. Łącznie przedstawiono 60 referatów i 227 posterów. W konferencji uczestniczyło 450 gości z niemal całego świata (państw Europy, obu Ameryk: Stanów Zjednoczonych, Kanady, Meksyku, Brazylii, Japonii, Australii i Nowej Zelandii).
Obrady plenarne konferencji, podobnie jak i dwóch z sześciu w/w naukowych warsztatów, odbyły się w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.
Obrady plenarne konferencji.
Foto: Arek
Bonna
Po
raz pierwszy w historii tej konferencji do udziału w niej na prawach słuchaczy
zaproszono młodzież szkolną. Byli to uczniowie wiodących liceów Trójmiasta
w sposób szczególny zainteresowani problematyką ochrony przyrody,
biologią i ekologią, znający język angielski i wiążący swoją zawodową
przyszłość z pracą o charakterze naukowym.
Postery uczestników konferencji
Foto: Goyke
Zorganizowanie
sesji plenarnych z sesjami posterowymi pod jednym dachem ułatwiało
kontakty między uczestnikami, sprzyjało dyskusjom i wymianie poglądów.
Swobodna wymiana poglądów uczestników konferencji
Foto: Goyke
Atrakcyjności
konferencji nadawały trzy niezależne tematyczne wystawy plastyczne.
Pierwsza
z nich była wystawą trójmiejskiej Galerii „Profil”. W teatralnym foyer
twórcy wyeksponowali liczne prace, których wykonanie wymagało
zastosowania zróżnicowanych technik plastycznych. Zaprezentowano
marynistyczne obrazy olejne, pastele, akwarele i batiki.
Foto: Monika Marciniak
Trzecią z wystaw cechował znaczący wymiar edukacyjny. Jej autorka - Ursula Tscherter ze Szwajcarii, przedstawiała wykonane z tkanin naturalnych rozmiarów sylwetki kilkunastu gatunków europejskich waleni.
Walenie na ścianach foyer
Foto: Goyke
Wielkie zainteresowanie wśród przechodniów mijających teatr wzbudził 18 metrowy pneumatyczny model wieloryba, eksponowany przed wejściem.
Model wieloryba obok wejścia głównego do teatru
Foto: Goyke
W trakcie konferencji odbył się publiczny pokaz filmów dokumentalnych „Ssaki morskie”. Odbył się 4 kwietnia, w drugim dniu sesji naukowych konferencji. Na jego program złożyło się 10 filmów amatorskich uczestników konferencji z wypraw, rejestracji badawczych, a także działalności edukacyjnej.
Krzysztof Skóra prezentuje film z humbakiem który został zauważony
na Zatoce Gdańskiej pod koniec marca tego roku
Foto: Goyke
Pokaz
z założenia otwarty dla publiczności z zewnątrz zgromadził maksymalną
możliwą liczbę widzów. Na pokaz, poza uczestnikami konferencji, przybyło
ok. 300 osób.
Filmy
prezentowane były w oryginalnej wersji językowej (angielski), z tłumaczeniem
symultanicznym dla chętnych. Autorzy filmów byli obecni podczas emisji, co
umożliwiało podjęcie dyskusji na prezentowany temat. Wystąpienia
uczestników były także tłumaczone na język polski.
Uczestnicy pokazu
Foto: Goyke
Celem pokazu była wymiana informacji naukowej w środowisku badaczy oraz przekaz nowych informacji dla studentów kierunków przyrodniczych będących uczestnikami konferencji oraz zaznajomienie opinii społecznej z zakresem i rodzajami prac badawczych nad ssakami morskimi przy użyciu dokumentacyjnej techniki filmowej, a także ukazanie polskiemu społeczeństwu zakresu i wysiłku badawczego naukowców z innych krajów na rzecz ochrony przyrody morza.
Rzeźba morświna tuż przed odsłonięciem
Foto: Goyke
Dobrym zwieńczeniem towarzyszącej konferencji kampanii edukacyjno-promocyjnej na rzecz problemów ssaków morskich okazało się odsłonięcie wykonanej z brązu i osadzonej na polodowcowych głazach rzeźby morświna. Uroczystość odbyła się w środę 5 kwietnia o godzinie 18.00 na Skwerze Kościuszki w Gdyni przy nabrzeżu portowym naprzeciw Daru Pomorza. Rzeźbę autorstwa Piotra Jahołkowskiego odsłonili: Prezydent Miasta Gdyni Wojciech Szczurek, Przewodniczący European Cetacean Society Michel André, prof. Andrzej Ropelewski (pionier polskich publikacji o fokach i morświnach w latach 50-tych) oraz Krzysztof Skóra. Pomysłodawcą usytuowania w Gdyni rzeźby morświna był Sekretarz Miasta Gdyni pan Jerzy Zając a jej fundatorem Rada i Prezydent Miasta. Nadzór merytoryczny nad wykonaniem sprawowali Iwona Kuklik i Krzysztof Skóra ze Stacji Morskiej UG w Helu. W uroczystości wzięli udział licznie przybyli mieszkańcy miasta i Pomorza oraz uczestnicy XX Konferencji ECS.
